„Asertywność to szacunek do samego siebie, który pozwala na formułowanie naszych oczekiwań wobec innych ludzi. Jest to szanowanie prawa innych do wyrażania swoich potrzeb.” Jan Ferguson „Asertywność doskonała”, Poznań, 1999 r. Definicja ta wskazuje, iż asertywność polega nie tylko na wypowiadaniu swojego zdania, ale również robieniu tego w umiejętny sposób, czyli poprzez nie krzywdzenie drugiej osoby. Dzięki temu zapewniamy sobie komfort psychiczny własnych działań. Będąc osobą bierną i przyzwalając na pewne zachowanie, później czujemy się z tym źle, nie raz obwiniając samego siebie za zaistniałą sytuację i że jej się nie zakończyło. Z drugiej jednak strony będąc agresywnym, czyli wypowiadając swoje zdanie na temat innej osoby i do tego specjalnie ją krzywdząc, też później nie czujemy się z tym do końca dobrze. Jest to pokazanie siły na krótką chwilę, po czym znowu czujemy się słabi lub winni. Agresja wywołuje w innych ludziach agresję lub obronę, wówczas nie jesteśmy w stanie nic osiągnąć w takiej sytuacji. Pamiętaj, że to my sami odpowiadamy za swoje zachowanie, a obwinianie innych za swoje niepowodzenia nie ma najmniejszego sensu. Jedynie zachowując się asertywnie, a więc mając na uwadze dobro innych (nie krzywdzenie ich) oraz wypowiadanie swojego zdania w sposób szanujący zarówno siebie jak i drugą osobę jest najlepszym rozwiązaniem na osiągnięcie kompromisu. Do lepszego zrozumienia asertywności posłużę się analizą transakcyjną Berne’a, która mówi o 4 typach zachowań: 1. Ja jestem OK, ty nie jesteś OK 2. Ja jestem OK, ty jesteś OK 3. Ja nie jestem OK, ty jesteś OK 4. Ja nie jestem OK, ty nie jesteś OK
Ja jestem OK, ty jesteś OK - ten przekaz mówi o tym, iż jestem świadom swojej niedoskonałości, ale wiem też, że i inni nie są idealni. Szanuję siebie i szanuję innych - jest to zachowanie typowo asertywne. Ja nie jestem OK, ty jesteś OK - zachowanie tego typu jest najbardziej bierne. Nie wierzę w swoje umiejętności, mam siebie za kogoś gorszego i nie istotnego. Oddaję władzę innej osobie. Ja nie jestem OK, ty nie jesteś OK - zachowanie to wskazuje na krańcowo niską samoocenę, nie jestem zainteresowany swoim życiem, wszystko jest na nie. Jeśli te 4 kombinacje zachowań nie pomogły Ci w zrozumieniu czym jest asertywność i tego jak ty najczęściej się zachowujesz w sytuacjach konfliktowych, spróbuj zrobić następujące ćwiczenie. Na pytania, które znajdują się poniżej odpowiedz: "rzadko", "czasami" lub "często". 1. Czy uciekasz od sytuacji konfliktowej, uważając ją za zagrażającą i potencjalnie bolesną? 2. Czy jest Ci nieswojo, gdy znajdujesz się wśród ludzi, którzy się kłócą lub krzyczą na siebie? 3. Czy umiesz się przeciwstawić dominującej osobie? 4. Czy wyrażasz swoje opinie nawet wtedy, gdy różnią się one od opinii innych? 5. Czy mówisz o tym, kiedy ktoś twoim zdaniem zachowuje się nie fair? 6. Czy robisz uwagę, jeśli się tobie przerywa? ODPOWIEDZI: Jeśli na pierwsze dwa pytania odpowiedziałeś "często", a na resztę pytań "czasami" lub "rzadko" - wówczas sugeruje to, iż odbierasz konflikt jako zagrożenie i wolisz go unikać. Możliwe jest również, że unikasz niektórych osób, aby nie wchodzić w konflikt z nimi. Poza tym postawa ta może też sugerować, iż jesteś osobą, która nie mówi głośno o swoich potrzebach, raczej trzymasz wszystko w sobie, do momentu aż kiedyś wybuchniesz bo już nie dasz rady tego wszystkiego w sobie chować. Jeśli natomiast na pierwsze dwa pytania odpowiedziałeś "rzadko", a na pozostałe "często" to należy sądzić iż należysz do osób asertywnych. Jednakże, jeśli twoje odpowiedzi były podszyte potrzebą konfrontacji i ubliżenia drugiej osobie aby poczuć się lepszym od innych, wówczas świadczy to iż jesteś osobą agresywną.
Istnieje 4-etapowa asertywna reakcja na konflikt, którą omawia Ferguson w swojej książce "Asertywność doskonała", a wygląda ona następująco: 1. Odpowiednie otoczenie Aby czuć się bardziej komfortowo i spokojniej warto jest wybrać miejsce rozmowy, które jest dla ciebie bezpieczne. Jeśli niestety już zostałeś wciągnięty w konflikt, zawsze masz wybór pozycji, jeśli siedzisz, a druga osoba nad tobą stoi, wówczas lepiej by było wstać aby wyrównać poziom. Najlepiej jest przebywać z rozmówcą na tym samym poziomie kontaktu wzrokowego jak również wybrać odległość, która was dzieli. 2. Aktywne słuchanie Na aktywne słuchanie wchodzi wiele czynników jak: uważne słuchanie, czekanie aż rozmówca skończy wypowiedź, potwierdzenie tego, że się słucha (przytakiwanie, kiwanie głową itp.), wyjaśnianie pewnych kwestii aby sprawdzić, czy wszystko zostało zrozumiane (parafrazowanie słów rozmówcy) ale również ustawienie przestrzeni aby wszystko dobrze słyszeć. 3. Wyrażanie siebie W zależności jak dużo chcesz powiedzieć o sobie, na tyle mów o swoich myślach i odczuciach. Jednakże pamiętaj, jeśli tego nie zrobisz w ogóle, inni nie będą wiedzieli co dzieje się w twojej głowie i co przeżywasz. 4. Wyrażanie pragnień Dla niektórych jest to dość trudny punkt rozmowy. Łatwo jest nam powiedzieć, co nas zraniło ale nie zawsze umiemy określić czego oczkujemy od drugiej osoby. Pamiętaj, że forma przekazu musi być jasna i klarowna. Można to porównać do sytuacji kiedy prosisz dziecko lub partnera o sprzątnięcie mieszkania. Informacja ta jest zbyt ogólna - co to znaczy sprzątnąć mieszkanie? Odkurzyć? Umyć okna? Zetrzeć kurze? Wyrzucić śmieci? Bądź jak najbardziej precyzyjny w określeniu swoich pragnień i oczekiwań w stosunku do drugiej osoby, pomoże to szybciej załagodzić konflikt między wami.
Do klasy warto zaprosić pedagoga szkolnego aby przeprowadził specjalną lekcję na ten temat, a w domu pamiętaj aby w każdej swojej wypowiedzi, czy to będzie prośba, zwrócenie uwagi na coś - zawsze szanuj swojego odbiorcę. Poniżanie i agresja nie pomaga w niczym, a tylko szkodzi relacjom.
0 Comments
Leave a Reply. |
Archiwa
Grudzień 2023
Kategorie
|